Παρασκευή 16 Μαρτίου 2018

Φήμη: σύμμαχος ή εχθρός εντός των τειχών

   Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, ιδιωτικής και δημόσιας, το «καλό» όνομα αποτελεί αιχμηρή γωνία. Σημείο αντιπαραθέσεων. Η κοινωνία πιέζει. Οι οικογένεια το ίδιο. Και το σχολείο δεν πάει πίσω. Ποιος δεν θέλει να μιλούν γι’ αυτόν με τα καλύτερα λόγια στη γειτονιά, στην παρέα και αργότερα στον επαγγελματικό στίβο; Από την άλλη, υπάρχουν κι αυτοί που αδιαφορούν για το «τι θα πει ο κόσμος». Είναι πάντως μειοψηφία. Τελικά πρέπει να φροντίζουμε το όνομά μας ή να πράττουμε αυθόρμητα αυτό που ορίζει η λογική και οι παραστάσεις μας; 
   Πολλοί φημισμένοι άνθρωποι ασχολήθηκαν με τη δόξα ή την υστεροφημία. Άλλοι αφιέρωσαν όλο τους το είναι στην απόκτηση ενός ένδοξου ονόματος και άλλοι εκδήλωσαν την απάθεια ή ακόμα και την απογοήτευσή τους απέναντί στη δόξα. Άλλοι πάλι, ξεκινώντας από τη μια άκρη του δρόμου και φτάνοντας στην άλλη, επιβεβαίωσαν το μάταιο της προσπάθειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο λογοτέχνης Albert Camus: «Στα τριάντα μου, σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, γνώρισα τη φήμη. Τώρα ξέρω περί τίνος πρόκειται. Μικροπράγματα.»
   Νομίζω πως δεν είναι εύκολο θέμα. Άλλωστε και ο λαός μας λέει: «Το χρήμα πολλοί εμίσησαν, τη δόξα κανείς». Ωστόσο θα πρέπει να μας προβληματίζει το γεγονός ότι δεν είναι λίγοι αυτοί που εκφράστηκαν με αρκετή περίσκεψη για το θέμα του «καλού» ονόματος. Και μάλιστα, άνθρωποι επιφανείς και αναγνωρίσιμοι στην κοινωνία. Μήπως, τελικά, το «καλό» όνομα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που οι άνθρωποι το ταυτίζουν με το προφίλ του ανεκτικού, ήσυχου έως και παθητικού ατόμου;
  Ίσως μερικά παραδείγματα εμπειρικά θα φώτιζαν το δίλημμα αυτό. Ας πάρουμε, μία περίπτωση από τον επαγγελματικό τομέα: τι να το κάνεις το «καλό» όνομα, όταν το έχεις συνδέσει, ναι μεν, με αρκετή πελατεία, ευγενικούς τρόπους συμπεριφοράς, αλλά και με πολλή δόση… πίστωσης. Μήπως η πολλή ευγένεια και η υπομονή μας είναι σε λανθασμένη βάση; Μήπως να «χαλάσουμε» λιγάκι τη φήμη μας, για να μας μετρήσει η κοινωνία περισσότερο; 
   Ας πάρουμε και μια περίπτωση από τον προσωπικό χώρο. Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε ζήσει περιπτώσεις ανθρώπων που λόγω του «δυνατού» ονόματός τους, έχουν πολλές φιλικές σχέσεις, με ιδιοτελή όμως κίνητρα. Όταν η δόξα παύσει, αυτοί οι «φίλοι» δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο και κι εσύ καταλαβαίνεις ότι μάλλον χρειαζόταν μια κάποια οριοθέτηση. Είναι καλύτερα να σε ξέρουν 10 άνθρωποι για κάτι που είσαι περήφανος παρά να σε ξέρουν 100 εκατομμύρια για κάτι που δεν είσαι.
Συμπέρασμα: τα σταθερά και σαφή πλαίσια στις επαγγελματικές και προσωπικές σχέσεις είναι απαραίτητα, αν θέλει κανείς να φτιάξει ένα πραγματικά «καλό» όνομα. Γιατί, ναι, χρειάζεται κι αυτό, χωρίς όμως να καταβάλλουμε εναγώνια προσπάθειά για την κατάκτησή του.  Θα έρθει με τη δουλειά και την αφοσίωσή μας σε αυτό που κάνουμε. Δεν χρειάζεται να κερνάμε όλο το καφενείο ούτε να κάνουμε συνεχώς χάρες και υποχωρήσεις.
   Ο μεγάλος Αμερικανός καλαθοσφαιριστής, επιτυχημένος προπονητής και δάσκαλος στο UCLA (University of California, Los Angeles), John Robert Wooden (1910-2010) έλεγε συχνά στους μαθητές του: «Πρέπει να σας απασχολεί ο χαρακτήρας σας περισσότερο από τη φήμη σας, επειδή ο χαρακτήρας σας είναι αυτό που πραγματικά είστε ενώ η φήμη σας είναι απλώς αυτό που νομίζουν οι άλλοι ότι είστε». Μάλλον ο Wooden είχε συλλάβει το νόημα της φήμης. Γι’ αυτό και «έβγαλε» σημαντικούς παίκτες και ανθρώπους που το «όνομά» τους ακούγεται ακόμα μετά από τόσα χρόνια. Άλλωστε, με την πρόοδο της επιστήμης και την ταχύτητα των μέσων επικοινωνίας, αναγνωρίσιμος μπορείς να γίνεις μέσα σε λίγες στιγμές. Το θέμα είναι ποιος αντέχει στο χρόνο.

Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου 2018

Γιατί να δουλέψω;


Είναι καθολικά αποδεκτό -εδώ και αιώνες- πως για να βιώσει κανείς την οικονομική του ανεξαρτησία θα πρέπει να αναζητήσει βιοποριστικές οδούς. Πόσο μάλλον, εάν επιθυμεί να κατοικεί μόνος του, με τους δικούς του όρους και κανόνες, όντας ώριμος πια να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του ανάγκες. Ένα τόλμημα για πολλούς, τη στιγμή που θα έπρεπε να αποτελεί υποχρεωτικό άλμα προσωπικής εξέλιξης. Ωστόσο δεν είναι όλοι ίδιοι ούτε στο χαρακτήρα ούτε στις προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Γι’ αυτό και, τις φορές που τα δύο αυτά ζητήματα, εργασία και ανεξάρτητη ζωή, εμφανίζονται ταυτόχρονα, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι σαστίζουν.
   Αν δεχτούμε, όμως, ότι η εύρεση εργασίας είναι προαπαιτούμενο για την εύρεση κατοικίας θα ήταν προτιμότερο να εκκινήσουμε την ανάλυσή μας από το πρώτο.
  Η εργατικότητα είναι σίγουρα μια κίνηση της ψυχής του ανθρώπου που υπάρχει έμφυτη. Κάθε άτομο επιζητά την παραγωγή έργου. Είναι, εν τέλει, μια αρετή κοινωνικά αποδεκτή και ζητούμενη! Από την αρχαιότητα, ο μεγάλος Ησίοδος στο διδακτικό του έπος «Ἔργα καὶ ἡμέραι» παροτρύνει τους κάθε εποχής αποδέκτες «ἐργάζευ» που σημαίνει «να εργάζεσαι». Επίσης, ο σπουδαιότερος δάσκαλος όλων των εποχών -ποιος μπορεί να το αμφισβητήσει άραγε;- ο επικός ποιητής Όμηρος στην Ιλιάδα(Ι, 443) συμπυκνώνει τη θέση του αναφορικά με το ανδρικό ιδεώδες στη φράση: «μύθων τε ῥητήρ ἔμεναι πρηκτῆρά τε ἔργων». Αυτό σημαίνει ότι ένας άνδρας την εποχή εκείνη θεωρούνταν άξιος, εφόσον συνδύαζε την αρετή της ευγλωττίας όσο και της αποτελεσματικότητας στα έργα του (τότε κυρίως πολεμικά). 
    Ας το μελετήσουμε, ωστόσο, και εξ αντιθέτου. Ποιος άνθρωπος λογικός και νοήμων θα μπορούσε να αντέξει για καιρό χωρίς να εργάζεται ή έστω να δουλεύει; Σίγουρα όλοι κάποτε περνούν τη φάση της άρνησης απέναντι στην εργασία, ιδιαίτερα αν ο εργασιακός φόρτος είναι δυσβάστακτος ή όταν η δουλειά έχει καταστεί δουλεία(άλλωστε οι δυο λέξεις είναι σημασιολογικά συγγενείς ως ομόρριζες).    
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Δημήτρης Αποστολάκης από το μουσικό συγκρότημα «Χαΐνηδες» στην ερώτηση που κλήθηκε να απαντήσει για το τι θα συμβούλευε τους νέους ανθρώπους σχετικά με την εργασία, απάντησε: "Θα έλεγα και θα τους προέτρεπα να μην δουλέψουν ποτέ, γιατί η δουλειά είναι το πιο ανήθικο πράγμα και παράλληλα να εργαστούν σκληρά και με συνέπεια".
   Ένα από τα καλά της κρίσης είναι πως μας έκανε πιο σκεπτόμενους σε ζητήματα που τα θεωρούσαμε σχεδόν λυμένα, όπως αυτό της εργασίας. Η προηγούμενη γενιά στόχευε αποκλειστικά και μόνο -πλην εξαιρέσεων- στην εργασιακή μονιμότητα, ευκαιρία που παρείχε αποκλειστικά και μόνο ο -σημαντικότατος κατά τα άλλα- δημόσιος τομέας. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι, όταν κατέκτησαν την πολυπόθητη θέση -και μάλιστα με χίλιους κόπους- δεν πέρασε πολύς καιρός και ματαιώθηκαν. Άρχισαν, λοιπόν, να «το ρίχνουν» στην πασιέντζα, στο «Στοίχημα» και στην κοπάνα. Στην καλύτερη περίπτωση έκαναν ιώβεια υπομονή μέχρι τη λήξη του ωραρίου τους, ώστε να ζήσουν το δεύτερο μέρος της «διπλής» ζωής τους μέσα από χόμπι και λοιπές αναζωογονητικές ενασχολήσεις.
  Σκεπτόμενοι τα παραπάνω αναλογιζόμαστε ότι πολλοί συνάνθρωποί μας μάλλον δουλεύουν για να βγάζουν ένα μεροκάματο και να αράζουν… Ενδεχομένως στους περισσότερους να λείπει το μεράκι, η δημιουργικότητα και το θάρρος να ψάξουν αυτό που τους γεμίζει. Κάποιοι τα έθαψαν μέσα μας και μας πλασάρουν ένα μοντέλο ζωής, όπου τα πάντα μετριούνται με το χρήμα, ακόμα και η ευτυχία. Ας ψάξουμε, λοιπόν μέσα μας να ξαναβρούμε την αγάπη για τη ζωή και όχι την υποχρεωτική ύπαρξη. Πρέπει, όμως, πρώτα να σεβαστούμε τον εαυτό μας.

Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2017

Όσο πιο ψηλό το κτίριο, τόσο πιο γερά τα θεμέλια

Την ώρα που γράφω αυτό το άρθρο είμαι πολύ προβληματισμένος. Καθημερινά ανοίγοντας το κινητό μου για να ενημερωθώ σχετικά με τις εξελίξεις της επικαιρότητας πέφτω πάνω σε θλιβερές ειδήσεις. Οι πόλεμοι -όλοι το ξέρουμε!- δε θα σταματήσουν ούτε οι ληστείες ή οι δολοφονίες. Ακόμα και οι αυτοκτονίες πια δεν αποτελούν πρωτόγνωρο φαινόμενο. Ωστόσο σε ό, τι έχει να κάνει με τους ανηλίκους το πράγμα φαίνεται να ξεφεύγει! Καθημερινά, περιστατικά αυτοκτονιών, βιασμών και ωμής βίας καταγράφονται στο αστυνομικό ρεπορτάζ! Πολλά από αυτά μάλιστα μέσα σε σχολικό περιβάλλον. Πώς φτάσαμε όμως μέχρι εδώ;
Παρατηρώντας την πορεία εξέλιξης αυτών των φαινομένων, αλλά και της γενικότερης κατάστασης, δε θα ήταν αδόκιμο να μιλάμε -τηρουμένων των αναλογιών- για μια αλυσιδωτή αντίδραση! Θυμίζουμε πως, όταν ένας ασταθής πυρήνας (π.χ. του ουρανίου) βομβαρδίζεται από νετρόνια υφίσταται την λεγόμενη πυρηνική σχάση, διασπάται δηλαδή σε δυο νέους πυρήνες, με παράλληλη απελευθέρωση ενέργειας και θραυσμάτων (μεταξύ άλλων νετρονίων). Αυτά τα νετρόνια μπορούν να προκαλέσουν σχάση σε γειτονικούς πυρήνες, και αυτό συνεχίζεται ακατάπαυστα. Το αποτέλεσμα αυτής της σχάσης είναι η έκλυση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας, νετρονίων και άλλων σωματιδίων. Η αλυσιδωτή αντίδραση είναι η αρχή λειτουργίας της πυρηνικής βόμβας.
Ένας από τους πυρήνες που διασπάστηκαν ήταν ο τόπος διαβίωσης. Η μεγάλη πόλη αποτέλεσε για χρόνια Το Όνειρο. Η «ανθρώπινη» επαρχία  άδειασε για χάρη της απάνθρωπης πολιτείας! Οι υποσχέσεις για μόνιμη απασχόληση σε θέσεις, κυρίως, του δημοσίου και δευτερευόντως του ιδιωτικού τομέα οδήγησαν πολλούς σε μετακίνηση. Η συνέχεια γνωστή! Η «αγία» Μονιμότητα έγινε πολιούχος και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα προσκυνήματά της. Προσκυνητές της: οι μαθητές των σχολείων! Όχι τόσο για να μορφωθούν με την βαθιά έννοια της «μόρφωσης», δηλαδή της διαμόρφωσης εσωτερικής, επιστημονικής και συγκροτημένης ύπαρξης, όσο «για να πάρουν το χαρτί» και αποκατασταθούν επαγγελματικά και βέβαια μόνιμα στα μεγάλα κέντρα!!
Ένας άλλος πυρήνας, ο σημαντικότερος -αποτελεί το κέντρο ελέγχου αυτού του κυττάρου-  είναι ο συμβιωτικός-γονεϊκός ρόλος. Κι εδώ μιλάμε για κανονική σχάση. Ο ένας στη δύση κι η άλλη (τώρα σε λίγο και ο άλλος) στην ανατολή! ΑΤΟΜΙΣΜΟΣ! Ο καθένας τη ζωή του, την καριέρα του και την πάρτη του! Κι αν υπάρχουν παιδιά, τότε αρχίζουν τα δράματα! Τα ζούμε στα σχολειά και σε κάθε εκπαιδευτική δομή. Παιδιά διχασμένα, όμοια με λουλούδια που φυλλοροούν! Υπερβολικός; Κοπιάστε και θα δείτε! Οι συνάδελφοι γνωρίζουν.
Αφήνω για το τέλος, τον πυρήνα της οικονομίας και δη της οικιακής οικονομίας! Στα δεινά χρόνια της ύφεσης που ζούμε φαίνεται καθαρά πως χτίσαμε νοικοκυριά πάνω σε λανθασμένες νοοτροπίες. Τα δήθεν ιδανικά του σπορ αυτοκινήτου, του spa και των chalet καταρρέουν με πάταγο! Ως όφειλαν άλλωστε, καθώς απέχουμε παρασάγγας από μια ισχυρή και σταθερή οικονομική άνεση που θα μας επιτρέψει να τα πραγματώσουμε. Γιατί κι αυτά έχουν τη γλύκα τους, φτάνει να γίνονται με μέτρο, καθώς το χρήμα, αν πέσει σε «άμαθα» χέρια γίνεται όπλο επικίνδυνο και μάλλον αυτοκαταστροφικό.
Μην απορούμε, λοιπόν, που τα παιδιά μας έχουν αυτοκτονικές τάσεις. Αν στους παραπάνω «βομβαρδισμούς» προσθέσουμε και άλλους παράγοντες, όπως τη φύση της εφηβείας με τις ψυχολογικές της μεταπτώσεις, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο κάποιων κοινωνικών ομάδων, τον κοινωνικό αποκλεισμό κλπ., τότε αντιλαμβανόμαστε πόσο σοβαρότερη δουλειά έχουμε να κάνουμε με τα νέα παιδιά, από το να τα αντιμετωπίζουμε ως «εξωγήινους»! Μία μόνο λύση έχω στο νου μου κι αυτή δεν είναι άλλη από τα σταθερά θεμέλια: σταθερή οικογένεια, πραγματική μόρφωση και ολιγάρκεια!

Η μόρφωση χωρίς σκέψη προκαλεί σύγχυση. Η σκέψη χωρίς μόρφωση παραπαίει. Κομφούκιος, 551-479 π.X., Κινέζος φιλόσοφος