Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Λύκειο. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Λύκειο. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2018

Φήμη: σύμμαχος ή εχθρός εντός των τειχών

   Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, ιδιωτικής και δημόσιας, το «καλό» όνομα αποτελεί αιχμηρή γωνία. Σημείο αντιπαραθέσεων. Η κοινωνία πιέζει. Οι οικογένεια το ίδιο. Και το σχολείο δεν πάει πίσω. Ποιος δεν θέλει να μιλούν γι’ αυτόν με τα καλύτερα λόγια στη γειτονιά, στην παρέα και αργότερα στον επαγγελματικό στίβο; Από την άλλη, υπάρχουν κι αυτοί που αδιαφορούν για το «τι θα πει ο κόσμος». Είναι πάντως μειοψηφία. Τελικά πρέπει να φροντίζουμε το όνομά μας ή να πράττουμε αυθόρμητα αυτό που ορίζει η λογική και οι παραστάσεις μας; 
   Πολλοί φημισμένοι άνθρωποι ασχολήθηκαν με τη δόξα ή την υστεροφημία. Άλλοι αφιέρωσαν όλο τους το είναι στην απόκτηση ενός ένδοξου ονόματος και άλλοι εκδήλωσαν την απάθεια ή ακόμα και την απογοήτευσή τους απέναντί στη δόξα. Άλλοι πάλι, ξεκινώντας από τη μια άκρη του δρόμου και φτάνοντας στην άλλη, επιβεβαίωσαν το μάταιο της προσπάθειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο λογοτέχνης Albert Camus: «Στα τριάντα μου, σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, γνώρισα τη φήμη. Τώρα ξέρω περί τίνος πρόκειται. Μικροπράγματα.»
   Νομίζω πως δεν είναι εύκολο θέμα. Άλλωστε και ο λαός μας λέει: «Το χρήμα πολλοί εμίσησαν, τη δόξα κανείς». Ωστόσο θα πρέπει να μας προβληματίζει το γεγονός ότι δεν είναι λίγοι αυτοί που εκφράστηκαν με αρκετή περίσκεψη για το θέμα του «καλού» ονόματος. Και μάλιστα, άνθρωποι επιφανείς και αναγνωρίσιμοι στην κοινωνία. Μήπως, τελικά, το «καλό» όνομα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που οι άνθρωποι το ταυτίζουν με το προφίλ του ανεκτικού, ήσυχου έως και παθητικού ατόμου;
  Ίσως μερικά παραδείγματα εμπειρικά θα φώτιζαν το δίλημμα αυτό. Ας πάρουμε, μία περίπτωση από τον επαγγελματικό τομέα: τι να το κάνεις το «καλό» όνομα, όταν το έχεις συνδέσει, ναι μεν, με αρκετή πελατεία, ευγενικούς τρόπους συμπεριφοράς, αλλά και με πολλή δόση… πίστωσης. Μήπως η πολλή ευγένεια και η υπομονή μας είναι σε λανθασμένη βάση; Μήπως να «χαλάσουμε» λιγάκι τη φήμη μας, για να μας μετρήσει η κοινωνία περισσότερο; 
   Ας πάρουμε και μια περίπτωση από τον προσωπικό χώρο. Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε ζήσει περιπτώσεις ανθρώπων που λόγω του «δυνατού» ονόματός τους, έχουν πολλές φιλικές σχέσεις, με ιδιοτελή όμως κίνητρα. Όταν η δόξα παύσει, αυτοί οι «φίλοι» δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο και κι εσύ καταλαβαίνεις ότι μάλλον χρειαζόταν μια κάποια οριοθέτηση. Είναι καλύτερα να σε ξέρουν 10 άνθρωποι για κάτι που είσαι περήφανος παρά να σε ξέρουν 100 εκατομμύρια για κάτι που δεν είσαι.
Συμπέρασμα: τα σταθερά και σαφή πλαίσια στις επαγγελματικές και προσωπικές σχέσεις είναι απαραίτητα, αν θέλει κανείς να φτιάξει ένα πραγματικά «καλό» όνομα. Γιατί, ναι, χρειάζεται κι αυτό, χωρίς όμως να καταβάλλουμε εναγώνια προσπάθειά για την κατάκτησή του.  Θα έρθει με τη δουλειά και την αφοσίωσή μας σε αυτό που κάνουμε. Δεν χρειάζεται να κερνάμε όλο το καφενείο ούτε να κάνουμε συνεχώς χάρες και υποχωρήσεις.
   Ο μεγάλος Αμερικανός καλαθοσφαιριστής, επιτυχημένος προπονητής και δάσκαλος στο UCLA (University of California, Los Angeles), John Robert Wooden (1910-2010) έλεγε συχνά στους μαθητές του: «Πρέπει να σας απασχολεί ο χαρακτήρας σας περισσότερο από τη φήμη σας, επειδή ο χαρακτήρας σας είναι αυτό που πραγματικά είστε ενώ η φήμη σας είναι απλώς αυτό που νομίζουν οι άλλοι ότι είστε». Μάλλον ο Wooden είχε συλλάβει το νόημα της φήμης. Γι’ αυτό και «έβγαλε» σημαντικούς παίκτες και ανθρώπους που το «όνομά» τους ακούγεται ακόμα μετά από τόσα χρόνια. Άλλωστε, με την πρόοδο της επιστήμης και την ταχύτητα των μέσων επικοινωνίας, αναγνωρίσιμος μπορείς να γίνεις μέσα σε λίγες στιγμές. Το θέμα είναι ποιος αντέχει στο χρόνο.

Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου 2018

Γιατί να δουλέψω;


Είναι καθολικά αποδεκτό -εδώ και αιώνες- πως για να βιώσει κανείς την οικονομική του ανεξαρτησία θα πρέπει να αναζητήσει βιοποριστικές οδούς. Πόσο μάλλον, εάν επιθυμεί να κατοικεί μόνος του, με τους δικούς του όρους και κανόνες, όντας ώριμος πια να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του ανάγκες. Ένα τόλμημα για πολλούς, τη στιγμή που θα έπρεπε να αποτελεί υποχρεωτικό άλμα προσωπικής εξέλιξης. Ωστόσο δεν είναι όλοι ίδιοι ούτε στο χαρακτήρα ούτε στις προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Γι’ αυτό και, τις φορές που τα δύο αυτά ζητήματα, εργασία και ανεξάρτητη ζωή, εμφανίζονται ταυτόχρονα, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι σαστίζουν.
   Αν δεχτούμε, όμως, ότι η εύρεση εργασίας είναι προαπαιτούμενο για την εύρεση κατοικίας θα ήταν προτιμότερο να εκκινήσουμε την ανάλυσή μας από το πρώτο.
  Η εργατικότητα είναι σίγουρα μια κίνηση της ψυχής του ανθρώπου που υπάρχει έμφυτη. Κάθε άτομο επιζητά την παραγωγή έργου. Είναι, εν τέλει, μια αρετή κοινωνικά αποδεκτή και ζητούμενη! Από την αρχαιότητα, ο μεγάλος Ησίοδος στο διδακτικό του έπος «Ἔργα καὶ ἡμέραι» παροτρύνει τους κάθε εποχής αποδέκτες «ἐργάζευ» που σημαίνει «να εργάζεσαι». Επίσης, ο σπουδαιότερος δάσκαλος όλων των εποχών -ποιος μπορεί να το αμφισβητήσει άραγε;- ο επικός ποιητής Όμηρος στην Ιλιάδα(Ι, 443) συμπυκνώνει τη θέση του αναφορικά με το ανδρικό ιδεώδες στη φράση: «μύθων τε ῥητήρ ἔμεναι πρηκτῆρά τε ἔργων». Αυτό σημαίνει ότι ένας άνδρας την εποχή εκείνη θεωρούνταν άξιος, εφόσον συνδύαζε την αρετή της ευγλωττίας όσο και της αποτελεσματικότητας στα έργα του (τότε κυρίως πολεμικά). 
    Ας το μελετήσουμε, ωστόσο, και εξ αντιθέτου. Ποιος άνθρωπος λογικός και νοήμων θα μπορούσε να αντέξει για καιρό χωρίς να εργάζεται ή έστω να δουλεύει; Σίγουρα όλοι κάποτε περνούν τη φάση της άρνησης απέναντι στην εργασία, ιδιαίτερα αν ο εργασιακός φόρτος είναι δυσβάστακτος ή όταν η δουλειά έχει καταστεί δουλεία(άλλωστε οι δυο λέξεις είναι σημασιολογικά συγγενείς ως ομόρριζες).    
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Δημήτρης Αποστολάκης από το μουσικό συγκρότημα «Χαΐνηδες» στην ερώτηση που κλήθηκε να απαντήσει για το τι θα συμβούλευε τους νέους ανθρώπους σχετικά με την εργασία, απάντησε: "Θα έλεγα και θα τους προέτρεπα να μην δουλέψουν ποτέ, γιατί η δουλειά είναι το πιο ανήθικο πράγμα και παράλληλα να εργαστούν σκληρά και με συνέπεια".
   Ένα από τα καλά της κρίσης είναι πως μας έκανε πιο σκεπτόμενους σε ζητήματα που τα θεωρούσαμε σχεδόν λυμένα, όπως αυτό της εργασίας. Η προηγούμενη γενιά στόχευε αποκλειστικά και μόνο -πλην εξαιρέσεων- στην εργασιακή μονιμότητα, ευκαιρία που παρείχε αποκλειστικά και μόνο ο -σημαντικότατος κατά τα άλλα- δημόσιος τομέας. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι, όταν κατέκτησαν την πολυπόθητη θέση -και μάλιστα με χίλιους κόπους- δεν πέρασε πολύς καιρός και ματαιώθηκαν. Άρχισαν, λοιπόν, να «το ρίχνουν» στην πασιέντζα, στο «Στοίχημα» και στην κοπάνα. Στην καλύτερη περίπτωση έκαναν ιώβεια υπομονή μέχρι τη λήξη του ωραρίου τους, ώστε να ζήσουν το δεύτερο μέρος της «διπλής» ζωής τους μέσα από χόμπι και λοιπές αναζωογονητικές ενασχολήσεις.
  Σκεπτόμενοι τα παραπάνω αναλογιζόμαστε ότι πολλοί συνάνθρωποί μας μάλλον δουλεύουν για να βγάζουν ένα μεροκάματο και να αράζουν… Ενδεχομένως στους περισσότερους να λείπει το μεράκι, η δημιουργικότητα και το θάρρος να ψάξουν αυτό που τους γεμίζει. Κάποιοι τα έθαψαν μέσα μας και μας πλασάρουν ένα μοντέλο ζωής, όπου τα πάντα μετριούνται με το χρήμα, ακόμα και η ευτυχία. Ας ψάξουμε, λοιπόν μέσα μας να ξαναβρούμε την αγάπη για τη ζωή και όχι την υποχρεωτική ύπαρξη. Πρέπει, όμως, πρώτα να σεβαστούμε τον εαυτό μας.

Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2017

Όσο πιο ψηλό το κτίριο, τόσο πιο γερά τα θεμέλια

Την ώρα που γράφω αυτό το άρθρο είμαι πολύ προβληματισμένος. Καθημερινά ανοίγοντας το κινητό μου για να ενημερωθώ σχετικά με τις εξελίξεις της επικαιρότητας πέφτω πάνω σε θλιβερές ειδήσεις. Οι πόλεμοι -όλοι το ξέρουμε!- δε θα σταματήσουν ούτε οι ληστείες ή οι δολοφονίες. Ακόμα και οι αυτοκτονίες πια δεν αποτελούν πρωτόγνωρο φαινόμενο. Ωστόσο σε ό, τι έχει να κάνει με τους ανηλίκους το πράγμα φαίνεται να ξεφεύγει! Καθημερινά, περιστατικά αυτοκτονιών, βιασμών και ωμής βίας καταγράφονται στο αστυνομικό ρεπορτάζ! Πολλά από αυτά μάλιστα μέσα σε σχολικό περιβάλλον. Πώς φτάσαμε όμως μέχρι εδώ;
Παρατηρώντας την πορεία εξέλιξης αυτών των φαινομένων, αλλά και της γενικότερης κατάστασης, δε θα ήταν αδόκιμο να μιλάμε -τηρουμένων των αναλογιών- για μια αλυσιδωτή αντίδραση! Θυμίζουμε πως, όταν ένας ασταθής πυρήνας (π.χ. του ουρανίου) βομβαρδίζεται από νετρόνια υφίσταται την λεγόμενη πυρηνική σχάση, διασπάται δηλαδή σε δυο νέους πυρήνες, με παράλληλη απελευθέρωση ενέργειας και θραυσμάτων (μεταξύ άλλων νετρονίων). Αυτά τα νετρόνια μπορούν να προκαλέσουν σχάση σε γειτονικούς πυρήνες, και αυτό συνεχίζεται ακατάπαυστα. Το αποτέλεσμα αυτής της σχάσης είναι η έκλυση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας, νετρονίων και άλλων σωματιδίων. Η αλυσιδωτή αντίδραση είναι η αρχή λειτουργίας της πυρηνικής βόμβας.
Ένας από τους πυρήνες που διασπάστηκαν ήταν ο τόπος διαβίωσης. Η μεγάλη πόλη αποτέλεσε για χρόνια Το Όνειρο. Η «ανθρώπινη» επαρχία  άδειασε για χάρη της απάνθρωπης πολιτείας! Οι υποσχέσεις για μόνιμη απασχόληση σε θέσεις, κυρίως, του δημοσίου και δευτερευόντως του ιδιωτικού τομέα οδήγησαν πολλούς σε μετακίνηση. Η συνέχεια γνωστή! Η «αγία» Μονιμότητα έγινε πολιούχος και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα προσκυνήματά της. Προσκυνητές της: οι μαθητές των σχολείων! Όχι τόσο για να μορφωθούν με την βαθιά έννοια της «μόρφωσης», δηλαδή της διαμόρφωσης εσωτερικής, επιστημονικής και συγκροτημένης ύπαρξης, όσο «για να πάρουν το χαρτί» και αποκατασταθούν επαγγελματικά και βέβαια μόνιμα στα μεγάλα κέντρα!!
Ένας άλλος πυρήνας, ο σημαντικότερος -αποτελεί το κέντρο ελέγχου αυτού του κυττάρου-  είναι ο συμβιωτικός-γονεϊκός ρόλος. Κι εδώ μιλάμε για κανονική σχάση. Ο ένας στη δύση κι η άλλη (τώρα σε λίγο και ο άλλος) στην ανατολή! ΑΤΟΜΙΣΜΟΣ! Ο καθένας τη ζωή του, την καριέρα του και την πάρτη του! Κι αν υπάρχουν παιδιά, τότε αρχίζουν τα δράματα! Τα ζούμε στα σχολειά και σε κάθε εκπαιδευτική δομή. Παιδιά διχασμένα, όμοια με λουλούδια που φυλλοροούν! Υπερβολικός; Κοπιάστε και θα δείτε! Οι συνάδελφοι γνωρίζουν.
Αφήνω για το τέλος, τον πυρήνα της οικονομίας και δη της οικιακής οικονομίας! Στα δεινά χρόνια της ύφεσης που ζούμε φαίνεται καθαρά πως χτίσαμε νοικοκυριά πάνω σε λανθασμένες νοοτροπίες. Τα δήθεν ιδανικά του σπορ αυτοκινήτου, του spa και των chalet καταρρέουν με πάταγο! Ως όφειλαν άλλωστε, καθώς απέχουμε παρασάγγας από μια ισχυρή και σταθερή οικονομική άνεση που θα μας επιτρέψει να τα πραγματώσουμε. Γιατί κι αυτά έχουν τη γλύκα τους, φτάνει να γίνονται με μέτρο, καθώς το χρήμα, αν πέσει σε «άμαθα» χέρια γίνεται όπλο επικίνδυνο και μάλλον αυτοκαταστροφικό.
Μην απορούμε, λοιπόν, που τα παιδιά μας έχουν αυτοκτονικές τάσεις. Αν στους παραπάνω «βομβαρδισμούς» προσθέσουμε και άλλους παράγοντες, όπως τη φύση της εφηβείας με τις ψυχολογικές της μεταπτώσεις, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο κάποιων κοινωνικών ομάδων, τον κοινωνικό αποκλεισμό κλπ., τότε αντιλαμβανόμαστε πόσο σοβαρότερη δουλειά έχουμε να κάνουμε με τα νέα παιδιά, από το να τα αντιμετωπίζουμε ως «εξωγήινους»! Μία μόνο λύση έχω στο νου μου κι αυτή δεν είναι άλλη από τα σταθερά θεμέλια: σταθερή οικογένεια, πραγματική μόρφωση και ολιγάρκεια!

Η μόρφωση χωρίς σκέψη προκαλεί σύγχυση. Η σκέψη χωρίς μόρφωση παραπαίει. Κομφούκιος, 551-479 π.X., Κινέζος φιλόσοφος

Τρίτη 23 Μαΐου 2017

Έκθεση-Έκφραση Όχι άλλο κάρβουνο!!!


Τέτοιες μέρες, που οι Πανελλήνιες εξετάσεις κοντοζυγώνουν, πάντα κυκλοφορούσαν- και θα κυκλοφορούν- πολλά συνταγολόγια σχετικά με το μάθημα της Έκθεσης. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως σε κανένα άλλο μάθημα δεν διασπείρονται τόσες πολλές συμβουλές επιτυχίας όσο στο μάθημα αυτό. Συμβουλές για τη σωστή διαχείριση του χρόνου τη στιγμή της εξέτασης, συμβουλές για το αν θα πρέπει πρώτα να κάνει κανείς τις ασκήσεις θεωρίας και μετά την περίληψη και την έκθεση, συμβουλές, συμβουλές, συμβουλές... Μέχρι ενός σημείου είναι κατανοητό, καθώς πρόκειται για ένα μάθημα πολυσύνθετο και απαιτητικό. Και μάλιστα, όχι απλώς μάθημα, αλλά δεξιότητα! Και όχι απλώς δεξιότητα χρησιμοθηρική, αλλά δεξιότητα ζωής.

  Σκοπός του γλωσσικού μαθήματος δεν είναι να εισαχθώ στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, αλλά να είμαι σε θέση, όπως άλλωστε ορίζει και το ΦΕΚ, να διαβάζω/ακούω, να κατανοώ και κατόπιν να γράφω/συζητώ. Δηλαδή, δεξιότητες που θα κρίνουν τη ζωή μου και την ποιότητά της για πάντα. Αντ' αυτού, η γλωσσική διδασκαλία έχει μετατραπεί σε μάθημα που ο καθένας, κατά το δοκούν, κάνει ό, τι θέλει.
  Άλλος μπαίνει μες την τάξη και λέει τα εσώψυχά του, πιστεύοντας ότι έτσι καλλιεργεί την ευαισθησία σε ευαίσθητα θέματα. Άλλος επιδίδεται σε ατέρμονες κοινωνικο-πολιτικές συζητήσεις, θεωρώντας ότι έτσι επιτυγχάνεται ο διάλογος, η ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων και, εν τέλει, ο εμπλουτισμός ιδεών. Κάποιοι πάλι υπεραναλώνονται σε τεχνικές συγγραφής περίληψης-έκθεσης-μικροκειμένου αναφερόμενοι στα κλισέ: "Αρχικά... εν συνεχεία... ύστερα... ακόμα... συμπερασματικά". Υπάρχουν, ίσως, κι αυτοί που ακόμα λένε στους μαθητές τους: "διάβασε εξωσχολικά βιβλία, εφημερίδες", λες και είναι depon να το καταπιείς και να γιάνεις. Χωρίς γενικεύσεις και ισοπεδώσεις, αυτή είναι η κατάσταση. Μετά, λέει, έχει πέσει το επίπεδο έκφρασης των μαθητών... Είμαστε τελευταίοι στο PISA κλπ.

  ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ (απ' τις πολλές): Κάθε κείμενο ως τελικό προϊόν απαιτεί χρήση επιμέρους τύπων γνώσης:
  • της εννοιολογικής (γνώση του θέματος)
  • της γλωσσικής (γραμματικοί κανόνες, λεξιλόγιο)
  • της πραγματολογικής, που επιτρέπει στο συγγραφέα να προσαρμόσει την εννοιολογική γνώση και το γλωσσικό περιεχόμενο του κειμένου στον αποδέκτη, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η επικοινωνία.
Να, λοιπόν, ένας -μόνο- μπούσουλας από τους πολλούς της σχετικής βιβλιογραφίας. Ας καλλιεργήσουμε αυτά αρχικά και με δουλειά θα έρθει αποτέλεσμα. Κανείς δεν γεννήθηκε συγγραφέας.


  Οι μαθητές έχουν κριτική σκέψη, άποψη και θάρρος. Ειλικρίνεια και σωστό αισθητήριο. Δεν έχουν, όμως, στήριξη. Μην τους υποτιμάμε λέγοντας ότι: "όλη την ώρα είναι με ένα κινητό στο χέρι", τη στιγμή που κι εμείς το ίδιο κάνουμε! Μην ισχυριζόμαστε ότι έχουν λεξιλόγιο πεντακοσίων λέξεων, όταν και το δικό μας δεν πάει πίσω. Μην τους κατηγορούμε ότι δεν μπορούν να λύσουν δύσκολα θέματα, όταν κι εμείς δεν έχουμε αποπειραθεί ποτέ παρέα τους να τα λύσουμε, αλλά κοιμόμαστε με το λυσάρι-bulletολόγιο στο προσκέφαλο.
 Χρειάζονται συνεχείς επιμορφώσεις, εξειδικευμένες γνώσεις/σπουδές στον τομέα της παραγωγής αποτελεσματικού γραπτού λόγου και ένα σοβαρό και σταθερό ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ που θα ασχολείται με τα ουσιώδη κι όχι με τα κριτήρια επιλογής διευθυντών και άλλες μικροπολιτικές.
    Επιτέλους! Όχι άλλο κάρβουνο!!!

Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2017

Κεφάλαιο 1ο - Η απόπειρα

-Κύριε Γιώργο, μπορώ να σας απασχολήσω για δυο λεπτά; είπε η κυρία Νατάσα φανερά ταραγμένη.
  Ο δάσκαλος μόνο από την όψη της φαντάστηκε. Πάλι κάποιος μαθητής του ενοχλούσε το μάθημα ή είχε έρθει ξανά α-προετοίμαστος, α-διάβαστος, ά-γραφτος, α-διάφορος, α-παράδεκτος, α- κι όποια άλλη σύνθετη λέξη με το στερητικό -α- ταιριάζει στην περίσταση.
 Ήταν όμως ταραγμένη, όχι εκνευρισμένη, κι αυτό τον έβαλε σε σκέψεις.
  -Τι συμβαίνει, κυρία Νατάσα;
  -Κάποιος μαθητής σας άνοιξε την τσάντα μου, πήρε το πορτοφόλι μου, το ψαχούλεψε και αφού δε βρήκε τίποτα, το άφησε αναποδογυρισμένο πάνω στο κούμπωμα.
   Αυτό το "κάποιος μαθητής σας" πάντα τον αναστάτωνε...
 -Μισό λεπτό, μισό λεπτό, κυρία Νατάσα! Αυτό που λέτε είναι σοβαρό! Το είδατε με τα μάτια σας;
 -Ακούστε κύριε Δημητρίου...Την ώρα που τελείωσε το μάθημα, σηκώθηκα από την έδρα μου και κατευθύνθηκα προς το τελευταίο θρανίο, όπου είχα ακουμπήσει την τσάντα μου. Σε εκείνο το θρανίο! Να! Το βλέπετε; Στο ίδιο αυτό θρανίο είχα βάλει τον Αρτέμη να καθίσει μετά από αίτημά του..
   Στο άκουσμα "Αρτέμης" ο δάσκαλος επιβεβαίωσε τις δεύτερες σκέψεις του. Κι αν η  καθηγήτρια των Αγγλικών ταράχτηκε από την απόπειρα κλοπής την ώρα του μαθήματός της, ο δάσκαλος σκοτείνιασε...Δε λέω! Το να σε κλέβουν ή να προσπαθούν κάτι τέτοιο αφήνει ένα βαρύ αίσθημα εσωτερικής παραβίασης. Όμως όταν παρακολουθείς την παραβίαση και, ενώ προσπαθείς με κάθε τρόπο αυτή να ματαιωθεί, βλέπεις τελικά να συμβαίνει, τότε σε πιάνει ένα παράπονο...

Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2016

Ένα αραχνιασμένο βιβλίο

Ο λόγος για το σχολικό εγχειρίδιο του Λυκείου "Θεματικοί Κύκλοι". Ένα βιβλίο που θα μπορούσε να αποτελεί την αιχμή του δόρατος για τη διδασκαλία του απαιτητικού μαθήματος της Έκθεσης-Έκφρασης σε όλο το Λύκειο. Ωστόσο μετά τη διανομή του στις αρχές του Λυκείου, σταδιακά εξελίσσεται σε μακρινή ανάμνηση...
 Και ο λόγος; Τι να σκεφτώ;

Πρόκειται για ένα βιβλίο -κατά τη γνώμη μου ίσως το μοναδικό- που υπηρετεί κάποιες σοβαρές παιδαγωγικές αρχές. Καθόλου δεσμευτικό στις επιλογές που μας δίνει. Μας αφήνει ελευθερία επιλογών κατά ηλικία, επίπεδο και γούστο. Δεν θέλεις Παπανούτσο, επίλεξε Αμάντα Μιχαλοπούλου! Δε θες Φίλια ,πάρε Ανδρόνικο! Μήπως επιθυμείς ποίημα; Κι απ' αυτό έχει το μενού! Ή μήπως εικόνα; Σίγουρα κάτι θα βρεις για μια αφορμή συζήτησης με τους μαθητές. Τότε τι συμβαίνει;
Μάλλον δεν έχει bullets... Ε, τι να πω;

Γιατί τόσες φωτοτυπίες; Γιατί τόση χαρτούρα; Γιατί τόσα βοηθήματα; Γιατί τόση τυποποίηση εν τέλει;
Γιατί, συνάδελφοι, είμαστε ανασφαλείς!! Αλλά ανασφαλείς σε τι; Πολύ απλά στο να καλύψουμε κάθε πιθανό θέμα που θα τεθεί στις Πανελλήνιες εξετάσεις!

Και ρωτώ: αυτό είναι το ζητούμενο; 
Τελικά ποιον φοβόμαστε; Τους μαθητές μας, τους γονείς τους, το σύστημα των εξετάσεων, το απρόβλεπτο θέμα, ή μήπως τον ίδιο μας τον εαυτό;;;
Μήπως γι' αυτό καταφεύγουμε σε βοηθήματα και πάκους φωτοτυπιών; Για να καλύψουμε τις ανασφάλειες μας;
Αλλά όταν εμείς είμαστε ανασφαλείς, οι μαθητές μας τι πρέπει να είναι;  

Δεν χρειάζεται ποσότητα! Ποιότητα θέλει!

Αν, λοιπόν, υποθέσουμε ότι κάνουμε ένα-δυο κείμενα από κάθε κεφάλαιο των Θεματικών Κύκλων και μέσω αυτών διδάξουμε ποιοτικά: προφορική επιχειρηματολογία, τρόπους-μέσα πειθούς, παραγωγή μικροκειμένων και μακροκειμένων, πύκνωση, αντώνυμα-συνώνυμα κλπ., τότε ανοίγουν οι ουρανοί... Κάνουμε και οικονομία στο χαρτί.

Συγκεφαλαιώνοντας, η διδασκαλία της Έκθεσης-Έκφρασης είναι ένα λεπτό θέμα που απαιτεί ιδιαίτερους χειρισμούς, αλλά, ιδιαίτερα, ψυχική ηρεμία και κατάλληλα διαμορφωμένο παιδαγωγικό κλίμα. Άλλωστε πρώτα ακούω/διαβάζω, ύστερα κατανοώ, κατόπιν συζητώ και στο τέλος γράφω!!! Ποτέ αντίστροφα!
 
 Υ.Γ.: Εντάξει! Μια ανανέωση κειμένων χρειάζεται πού και πού το βιβλίο...

Παρασκευή 7 Αυγούστου 2015

"Κράτα την τελευταία κουβέντα για μένα"

Επεξήγηση
Πρόκειται για μια τεχνική διαλόγου που στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία απαντά ως "Save the last word for me". Απαιτεί τη συμμετοχή όλων των μαθητών μιας τάξης τόσο ως ομιλητών όσο και ως ακροατών. Η δομή αυτής της τεχνικής ωθεί από τη μια μεριά τους ντροπαλούς μαθητές να κοινοποιούν τις ιδέες τους και από την άλλη τους συχνούς ομιλητές να μπορούν να παραμένουν σιωπηροί. Χρησιμοποιείται συχνά ως ένα μέσον διευκόλυνσης των μαθητών στην  ανακεφαλαίωση (debriefing) ενός αναγνώσματος ή ενός κινηματογραφικού έργου.

Διαδικασία

    Πρώτο στάδιο: Προετοιμασία
Βρίσκουμε ένα απόσπασμα κειμένου ή βίντεο που θα αποτελέσει καταλύτη για τη διαδικασία.
 Δεύτερο στάδιο: Οι μαθητές διαβάζουν και αλληλεπιδρούν με το κέιμενο
Αφού διαβάσουν οι μαθητές το κείμενο, ζητήστε τους  να δώσουν έμφαση σε τρεις προτάσεις που τους έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση και να γράψουν την καθεμιά μπροστά από μία κάρτα. Από πίσω πρέπει να γράψουν μερικές προτάσεις που να εξηγούν γιατί τις επέλεξαν. Ενδεχομένως να τις συνδέουν με κάτι που τους συνέβη στην προσωπική τους ζωή, με ένα  φιλμ ή  ένα βιβλίο που είδαν ή διάβασαν, ή με κάτι που συνέβη στην ιστορία ή που συμβαίνει στη συγχρονία.
    Τρίτο στάδιο:  Κοινοποίηση σε μικρές ομάδες
Χωρίστε τους μαθητές σε γκρουπ των τριών, ονοματίζοντας τον ένα μαθητή Α, τον άλλο Β, και τον τρίτο Γ. Καλέστε όσους έχουν το γράμμα Α να διαβάσουν τα αποσπάσματά τους. Στη συνέχεια οι μαθητές Β και Γ συζητούν γι' αυτά. Τι νομίζουν ότι σημαίνει; Γιατί νομίζουν ότι αυτά θα μπορούσαν να είναι σημαντικά; Για ποιον/ποιους; Μετά από μερικά λεπτά, καθώς οι μαθητές Α βλέπουν την πίσω όψη των καρτών τους (ή εξηγούν γιατί διάλεξαν αυτές τις προτάσεις), κατ' αυτόν τον τρόπο διατυπώνουν την τελευταία τους κουβέντα ("the last word"). Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται με τους μαθητές Β να κοινοποιούν τα αποσπάσματά τους και μετά με τους μαθητές Γ. 

Παραλλαγές
Με εικόνες: Η ίδια διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί με εικόνες αντί για κειμενικά αποσπάσματα. Μπορείτε να δώσετε στους μαθητές μια συλλογή από poster, πίνακες ζωγραφικής και φωτογραφίες από τη χρονική περίοδο που μελετάτε και μετά ζητήστε από τους μαθητές να επιλέξουν  τρεις εικόνες που τους ταιριάζουν.  Πίσω από μια κάρτα οι μαθητές εξηγούν γιατί τις επέλεξαν και τι πιστεύουν ότι αναπαριστούν ή γιατί είναι σημαντικές.
Με ερωτήσεις: Ζητήστε από τους μαθητές να σκεφτούν τρία σημαντικά ερωτήματα που τους εγείρει ένα κείμενο. Αυτές οι ερωτήσεις θα πρέπει να είναι επεξηγηματικές και αξιολογικές. Μπορεί να γίνουν αντικείμενο συζήτησης και δεν αποζητούν τη "σωστή" απάντηση. Οι μαθητές απαντούν την ερώτηση στην πίσω όψη μιας κάρτας. Σε μικρές ομάδες οι μαθητές επιλέγουν από τις ερωτήσεις για τους άλλους δύο μαθητές ώστε να συζητηθούν.

Πέμπτη 16 Απριλίου 2015

Δημιουργική γραφή στην πράξη

Η δημιουργική γραφή είναι μια από τις προκλητικότερες και ανταποδοτικότερες δραστηριότητες της διδακτικής πράξης. Πολλοί εκπαιδευτικοί όμως, οι οποίοι δεν είναι συγγραφείς, αν και μπορεί να έχουν τη διάθεση, μπορεί να δυσκολευτούν να εξηγήσουν τα κλειδιά αυτής της γραφής όσον αφορά στην ευφάνταστη και δημιουργική πλευρά της.
   Ορίστε, λοιπόν, μερικές χρήσιμες και απλές συμβουλές ώστε η δημιουργική γραφή να γίνει προσιτή και συνάμα διασκεδαστική.  Κατ' αρχάς, κάθε καλή ιστορία αποτελείται από δύο σημαντικά στοιχεία: καλή πλοκή και ρεαλιστικούς χαρακτήρες.

Επιτυχημένη επιλογή θέματος
Προσπαθήσετε να εξηγήσετε στα παιδιά σας ότι το καλύτερο είναι να γράψουν για κάτι που γνωρίζουν καλά ή κάτι που τα ενθουσιάζει. Έτσι θα ξεκινήσουν με λιγότερη επιφύλαξη.   

Πάνω απ' όλα η πλοκή
Αρχικά γράψτε την πλοκή με λίγα λόγια: "Η ιστορία μου μιλά για... (όνομα), ο/η οποίος/α προσπαθεί να επιτύχει... (σκοπός) και πρόκειται να λύσει (πρόβλημα)."

Δομή της ιστορίας
Η δομή της ιστορίας είναι εξίσου βασική. Πρέπει να ξέρουν που πηγαίνει η ιστοριά, ειδάλλως οι μαθητές θα αρχίσουν να γράφουν -ή και να βολοδέρνουν- και ενδέχεται να ξεχάσουν μερικές σημαντικές λεπτομέρειες, η απουσία των οποίων είναι ικανή να γκρεμίσει όλη τη διήγηση. Δεν χρειάζεται να δοθούν όλες οι λεπτομέρειες της πλοκής εξ αρχής. Σιγά-σιγά και ξαφνικά...

Ενδιαφέροντες χαρακτήρες
Ας είναι οι ήρωες ρεαλιστικοί. Παραδείγματος χάριν από το οικογενειακό περιβάλλον, απ' το σχολείο, ακόμα και οι ίδιοι. Καλό θα είναι για την εξέλιξη της πλοκής οι ήρωες να διαλέγονται μεταξύ τους ανάμεσα στα αφηγηματικά μέρη. Να θυμάστε: ο πολύς διάλογος και η πολλή αφήγηση, αν δεν υπάρχει η ικανότητα, κουράζει. 

"Ενδιαφέρουσα" μετάδοση πληροφοριών
Μπορεί να επιτευχθεί αυτό υφαίνοντάς τες μέσα στην ιστορία. Π.χ. Ας μην γράψουν "κάνει κρύο". Ας κάνουν τον ήρωα να έχει ρίγος επειδή ξέχασε το παλτό του στο σπίτι. Επίθετα και επιρρήματα είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιηθούν. Με μέτρο όμως. Ας αφήσουμε και τη φαντασία του αναγνώστη ελεύθερη να γεμίσει τα κενά. Οι πέντε (5) αισθήσεις είναι, επίσης, σούπερ εργαλείο: εικόνες ακουστικές, οπτικές, απτικές, οσφρητικές, γευστικές βοηθούν στο "ταξίδι".

Έρευνα
Τη βάζουμε εδώ όχι επειδή είναι μικρής σημασίας, αλλά για να μην ξεχαστεί. Εφόσον οι ήρωες είναι ρεαλιστικοί θα πρέπει να είναι το ίδιο και οι πληροφορίες της αφήγησης. Σημειωματάριο, διαδίκτυο, εγκυκλοπαίδειες, περιοδικά είναι απαραίτητα εργαλεία...   

Γραμματική και σύνταξη
Η σωστή γραμματική και σύνταξη είναι απαραίτητα αν θέλουμε οι αναγνώστες μας να διαβάσουν παραπάνω από 2 σελίδες... 

Καλή αρχή λοιπόν
 Πηγή: http://www.pragmaticmom.com/2015/01/creative-writing-for-kids/

Σάββατο 21 Μαρτίου 2015

Πατριωτισμός vs Εθνικισμός

Ο νέος πατριωτισμός
Τάκη Θεοδωρόπουλου (Η Καθημερινή)

Υ​​πάρχουν εποχές της Ιστορίας που η λέξη «πατριωτισμός» και η στάση που συνεπάγεται είναι προφανής. Το 1940 οριζόταν από την υπεράσπιση της χώρας από τους εισβολείς και στην Κατοχή που ακολούθησε από την αντίσταση στους κατακτητές. Η εποχή δεν σήκωνε αποχρώσεις, αν και ο τρόπος που ο καθένας οραματιζόταν ακόμη και στις πιο σκοτεινές ημέρες της Κατοχής την απελευθερωμένη χώρα αποδείχτηκε διχαστικός και ιδιαιτέρως καταστροφικός. Στην ερειπωμένη από τον Εμφύλιο ελληνική κοινωνία η λέξη «πατριωτισμός» αντί να ενώνει δίχαζε. Το τραγικό καλοκαίρι του 1974, με τον τουρκικό στρατό να προελαύνει στην Κύπρο, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ενσάρκωσε τη στάση του πατριωτισμού: ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατίας που έδωσε ξανά την αξιοπρέπεια στα καθημαγμένα αισθήματα της πατρίδας. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης ο πατριωτισμός, είναι η αλήθεια, δεν ήταν του συρμού. Η δημοκρατία είχε σταθεροποιηθεί, οι εξωτερικοί κίνδυνοι είχαν ελαχιστοποιηθεί και το αριστερό λεξιλόγιο είχε καθιερωθεί ως επίσημο λεξιλόγιο της ελληνικής πολιτικής ζωής. Ακόμη και οι παλιοί δεξιοί, προκειμένου να επιβιώσουν, προσπαθούσαν να πείσουν πως και αυτοί κατά βάθος σοσιαλιστές ήσαν. Η πατρίδα δεν χρειαζόταν τον πατριωτισμό μας. Μια χαρά τα πήγαινε και μόνη της, οπότε εμείς μπορούσαμε να την κακοποιούμε κατά βούληση για να αποκομίζουμε τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για εμάς και τις οικογένειές μας. Μπορούσαμε να χτίζουμε αυθαίρετα, να καταπατούμε δάση και να ρουφάμε το δημόσιο ταμείο λες και ήταν δροσιστικό. Οσοι τουλάχιστον εξ ημών είχαν πάρει το μήνυμα των καιρών και είχαν αντιληφθεί το νόημα της ζωής σ’ αυτόν τον τόπο. Οι υπόλοιποι συνέχιζαν να αγαπούν τις ερημικές ακρογιαλιές της παιδικής τους ηλικίας.


    Τα χρόνια αυτά, κοντά μισός αιώνας, πάντως πάνω από μια γενιά, ο πατριωτισμός μεταλλάχθηκε και ταυτίσθηκε με τον εθνικισμό. Ο πατριωτισμός είναι η αγάπη για μια ζωντανή πραγματικότητα, η οποία, επειδή είναι ζωντανή, μπορεί και να αλλάξει και να ανανεωθεί, να βελτιωθεί ή και να χειροτερέψει. Δεν παύεις να αγαπάς τη σημερινή Ελλάδα επειδή είναι γερασμένη, καταπονημένη από τις δοκιμασίες. Ο εθνικισμός είναι η λατρεία των συμβόλων. Η λατρεία της αποχυμωμένης, εξιδανικευμένης ζωής. Αν ο Αισχύλος, τηρουμένων όλων των αναλογιών, ήταν «εθνικιστής» –με τους όρους της εποχής του– οι «Πέρσες» του θα ήταν ένας ανόητος ύμνος στην Αθήνα. Ομως ήταν πατριώτης και προσπάθησε να καταλάβει για ποιον λόγο η μικρή του πόλη νίκησε την αυτοκρατορία. Απ’ αυτήν την άποψη, ο «πεντοζάλης» που υποτίθεται πως θα χορεύουν οι «αγορές» όταν η Ελλάδα αποσυνδεθεί από τις δεσμεύεις της, εκτός από κακόγουστος και ανήθικος –θυμίζει πολύ ελληναρά για να μπορεί να σταθεί ακόμη και στο στόμα του σαραντάχρονου ηγέτη– είναι και παραπλανητικός, όπως όλα τα εθνικιστικά σύμβολα. Ο εθνικισμός, σε αντίθεση με τον πατριωτισμό, ενεργοποιεί την εκδικητικότητα και θυσιάζει τους όρους της πραγματικής ζωής στον βωμό των συμβόλων: οι καλοί Ελληνες και οι κακοί Ευρωπαίοι μπορεί να ικανοποιούν τη ρητορική των μεταμεσονύκτιων τηλεοπτικών πάνελ, αλλά είναι φαντάσματα του παρελθόντος.


     Στη σημερινή Ελλάδα ο πατριωτισμός δεν είναι προφανής. Η πραγματικότητα την οποία καλείται να υπερασπισθεί είναι ήδη απαξιωμένη ακόμη και στα μάτια όσων θέλουν να την υπερασπισθούν. Είναι χτισμένος πάνω σε αντιφάσεις, κατά συνέπεια δεν μπορεί παρά να λειτουργήσει μέσα από τις αποχρώσεις, πέραν του καλού και του κακού. Ενα είναι βέβαιο: όποιος βλέπει τη χώρα αποκομμένη από τους συμμάχους της, άρα μια χώρα που έχει απεμπολήσει τα κεκτημένα της, δεν μιλάει τη γλώσσα του πατριωτισμού. Η θέση της Ελλάδας στη σημερινή Ευρώπη, με όλα της τα χάλια, είναι κατάκτηση των Ελλήνων. Η υπεράσπιση αυτής της θέσης είναι το ελάχιστο πατριωτικό καθήκον.

Κυριακή 1 Μαρτίου 2015

Πόσο "ανοιχτή" είναι η τάξη στην κριτική;;;

Μια αλήθεια που πονάει -και δεν είναι μόνο εκπαιδευτική- είναι πως η κριτική προς τα έργα μας πονάει όσο καλόπιστη κι αν είναι. Ίσως να μη εκπαιδευθήκαμε από τα παιδικά μας χρόνια στο να κρινόμαστε, αλλά μάλλον στο να κρίνουμε, και πολλές φορές, ισοπεδωτικά. Ίσως να βλέπουμε στο πρόσωπο του κάθε "κριτή" κάποιον πολύ επικίνδυνο εχθρό που θα γκρεμίσει το ψυχικό οικοδόμημα που έχουμε επιμελώς χτίσει-εξωραΐσει. Ίσως, τελικά, να φοβόμαστε τον ίδιο τον πατέρα μας που ακόμα δεν έχουμε ξεπεράσει και τη βαριά σκιά του.
    Θεωρώ, επομένως, ότι είναι κρίσιμης σημασίας σκοπός του σχολείου, και μάλιστα από την παιδική ηλικία, να εθίσει τους μαθητές στο κρίνειν και κρίνεσθαι.
   Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, μέσα σε μια σχολική τάξη λειτουργούν ψυχικά δυναμικά που πολλές φορές μπορεί να την υπερβαίνουν. Κάποτε ανεπανόρθωτα. Αυτό αποκαλύπτεται αναφανδόν αν δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να κρίνουν το έργο κάποιου συμμαθητή/τριά τους:
  • Άλλος/η κρίνει ατεκμηρίωτα
  • Άλλος/η κρίνει μεροληπτώντας υπερ του/της φίλου/ης,
  • Άλλος/η κρίνει ανταποδοτικά
  • Άλλος/η δεν κρίνει καθόλου, γιατί δήθεν ντρέπεται, δεν έχει γνώμη ή φοβάται μήπως κριθεί κι εκείνος αργότερα
    Νομίζω πως μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να μυήσουμε τους μαθητές μας στη σωστή -αν μπορούμε να το πούμε- κριτική, είναι να διοργανώνουμε συχνά δράσεις που να την περιλαμβάνουν. 
   Μια δράση που προσφάτως αναλάβαμε στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας (Κεφ. 20, Η φύλαξη των ανατολικών συνόρων και οι Ακρίτες) ήταν η διοργάνωση διαγωνισμού ποιητικής απαγγελίας του ποιήματος  "Ο θάνατος του Διγενή". Οι τρεις πρώτοι που θα κατάφερναν να αποστηθίσουν το ποίημα και να το αποδώσουν όσο καλύτερα γινόταν θα αποτελούσαν την τριμελή επιτροπή που θα έκρινε τους υπόλοιπους μαθητές στο διαγωνισμό που θα ακολουθούσε την επόμενη μέρα μέσα στη σχολική τάξη την ώρα του μαθήματος.
   Την άλλη μέρα οι τρεις προσήλθαν με τα ταμπελάκια βαθμολόγησης που έφτιαξαν σπίτι τους και αφού πέρναγε ένας-ένας από τους συμμαθητές τους τους βαθμολογούσαν -ο καθένας μόνος του- πάνω σε τέσσερα κριτήρια που είχαμε συζητήσει: γνώση του ποιήματος, άνεση, κίνηση, θεατρικότητα.
   Η διαδικασία πήγε καλά. Ακολούθησε κριτική επί της κριτικής και της όλης διαδικασίας.

    Συμπέρασμα: Το να κρίνεις και να κρίνεσαι με αξιοπρέπεια απαιτεί ενσυναίσθηση, συναισθηματική νοημοσύνη, υπευθυνότητα και "ψυχική έκθεση".

Τετάρτη 13 Αυγούστου 2014

Έξι (6) συμβουλές και τεχνάσματα για να επανασχεδιάσετε την τάξη σας

Είτε θέλετε να αναδιοργανώσετε μια γωνία είτε να επανασχεδιάσετε ολόκληρo το χώρο της τάξης σας, εδώ είναι έξι (6) συμβουλές που μπορεί να σας βοηθήσουν στην όλη τη διαδικασία.

1. Εμπλέξτε τους μαθητές στη διαδικασία

Οι μαθητές είναι οι πρωταγωνιστές της τάξης και θα πρέπει να είναι στο κέντρο μιας τέτοιας διαδικασίας. Εδώ είναι μερικοί συγκεκριμένοι τρόποι για να εμπλέξετε τους μαθητές:

Δημιουργήστε Οπτική Έμπνευση
Ζητήστε από τους γονείς, τους συναδέλφους ή τους φίλους σας να δωρίσουν μια ποικιλία των κατάλληλων περιοδικών. Βάλτε τους μαθητές να βρουν και να προσθέσουν εικόνες περιοδικών για να δημιουργήσουν μια επιτοίχια ανάρτηση των εμπνεύσεών τους. Οι εικόνες μπορεί να απεικονίζουν οποιοδήποτε χώρο -και όχι μόνο σχολεία. Στόχος είναι να περιλαμβάνονται οποιοιδήποτε χώροι αρέσουν στους μαθητές. Όταν ολοκληρωθεί ο "τοίχος", βάλτε τους να χρησιμοποιούν post-it, τα οποία θα δείχνουν τις φωτογραφίες που ξεχωρίζουν και γιατί. Αν δεν έχετε το χρόνο, βρείτε και αναρτήστε τις φωτογραφίες μόνος σας.

Μαθητές-βοηθοί  
Αργότερα, όταν ξεκινήσετε τη διαδικασία, βεβαιωθείτε ότι οι μαθητές παίζουν διάφορους ρόλους στην "οικοδόμηση" της νέας αίθουσας. Όσο περισσότερο εμπλέκονται, τόσο πιο περήφανοι θα είναι για την τάξη τους.

2. Έρευνα και Καταιγισμός ιδεών


Δεν χρειάζεται να είστε «σχεδιαστής» για να συμμετάσχετε σε αυτή τη διαδικασία. Το μόνο που χρειάζεται είναι η ικανότητα να διεξάγετε μια έρευνα και να κάνετε έναν καταιγισμό ιδεών (brainstorming) που είναι απαραίτητος για τη διαδικασία αυτή. Όταν αναμορφώνετε την τάξη σας, το πρώτο βήμα είναι να προσδιορίσετε τις σωστές "ανάγκες" και, στη συνέχεια, να διατυπώσετε τις σωστές ερωτήσεις.
  Για παράδειγμα, κατά τον ορισμό των αναγκών σας, μπορείτε να ρωτήσετε: «Πώς θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε πιο "συνεργατικό" χώρο στην τάξη μας;" Καθώς προσδιορίζετε τις ανάγκες, δραστηριότητες, όπως αυτές που αναφέρονται παρακάτω, θα σας βοηθήσουν να συλλέξετε δεδομένα και στη συνέχεια να εξετάσετε την πρόκληση μέσα από μια διαφορετική σκοπιά:

Σύνδεση λέξεων
Τοποθετήστε μεγάλο χαρτόνι σε πολλά θρανία. Μοιράστε τους συμμετέχοντες σε διάφορες ομάδες που η καθεμιά θα κάθεται σε ξεχωριστό θρανίο. Γράψτε μια διαφορετική τυχαία λέξη στο κέντρο του κάθε χαρτονιού. Με βάση αυτή την αρχική λέξη, βάλτε τα άτομα να γράψουν την πρώτη λέξη που έρχεται στο μυαλό τους και, στη συνέχεια, επαναλάβετε τη διαδικασία για κάθε επόμενη λέξη. Κάντε το αυτό για μερικά λεπτά. Οι μαθητές κάθε ομάδας θα πρέπει στη συνέχεια να συνεργαστούν και γρήγορα να αξιοποιήσουν τις λέξεις της ομάδας τους. Μόλις αυτό ολοκληρωθεί, πρέπει η ομάδα να επιλέξει τις δύο αγαπημένες λέξεις της. Αυτές οι δύο λέξεις πρέπει στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργηθεί ένα γρήγορο πρότυπο που θα αντικατοπτρίζει τη δεδηλωμένη "ανάγκη". 

Αυτοκόλλητες σημειώσεις 
Μετά τη διεξαγωγή της αρχικής έρευνάς σας, προσδιορίστε τους τομείς που χρειάζονται τη μεγαλύτερη προσοχή. Για κάθε κομβικό σημείο, βάλτε τους μαθητές κάθε ομάδας να ζωγραφίσουν ή να γράψουν μια ιδέα σχετικά με το θέμα σε αυτοκόλλητη σημείωση. Οι ιδέες πρέπει να είναι αναρτημένες σε έναν πίνακα. Όταν όλες οι ιδέες είναι στον πίνακα, θα πρέπει να είναι ταξινομημένες και ομαδοποιημένες για να καθοριστούν ποιες ιδέες επικαλύπτονται και ποιες μπορούν να προκριθούν. Αυτοί οι κανόνες και οι κατευθυντήριες γραμμές θα είναι χρήσιμες στη δημιουργία μιας τέτοιας εμπειρίας.    

3. Συμβουλές για την οργάνωση και τη διαχείριση εθελοντών

Κατά την ανάθεση καθηκόντων και αρμοδιοτήτων στους εθελοντές σας, κάντε κάτι πολύ απλό. Δημιουργήστε ένα εκτυπώσιμο φύλλο με τα καθήκοντα και τις ευθύνες, και δώστε το σε όλα τα μέλη που συμμετέχουν στο έργο. Το κλειδί για μια τέτοια διαδικασία είναι η διασφάλιση ότι είναι εύκολο να εντοπίζουν και να γνωρίζουν ποιος χειρίζεται κάθε έργο και ευθύνη.


4. Απομάκρυνση των περιττών αντικειμένων
Ένα από τα κλειδιά για κάθε αναδιαμόρφωση της τάξης είναι η απομάκρυνση όλων των περιττών αντικειμένων. Αφιερώστε λίγο χρόνο εξετάζοντας ποια πράγματα χρησιμοποιείτε συχνότερα και πού αυτά θα πρέπει να είναι σε σχέση με το πού περνάτε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας στην τάξη. Μόλις έχετε προσδιορίσει τις ανάγκες αυτές, αρχίστε να αναζητάτε ιστοσελίδες, όπως το Lifehacker, για μερικές συμβουλές για το πώς να αναδιοργανώσετε τα υλικά σας.


5. Ιδέες για επαναχρησιμοποίηση υλικών που μπορεί να έχετε ήδη

Πολλά αντικείμενα μέσα στην τάξη και τα σπίτια μας στέκουν αδρανή, ενώ θα μπορούσαν εύκολα να επαναχρησιμοποιηθούν. Έχετε παλιά πλαστικά δοχεία από το μανάβικο, κιβώτια γάλακτος ή παλιά βιβλία με χοντρό εξώφυλλο; Χρησιμοποιήστε τα ως δοχεία αποθήκευσης στην τάξη σας. Έχετε παλιά CDs; Μετατρέψτε τα σε τέχνη. Έχετε έλλειψη έμπνευσης; Και πάλι, το Pinterest μπορεί να αποτελέσει μια μεγάλη πηγή έμπνευσης για το πώς να επαναχρησιμοποιήσετε τα υλικά σας στην τάξη σας.



6. Οργανώνοντας τα υλικά σας

Οργανώστε τα εργαλεία σας σε ομάδες με βάση τη χρήση και τη συχνότητα. Σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε δοχεία ή κιβώτια που εσείς ή οι μαθητές σας μπορούν εύκολα να εντοπίσουν και να έχουν πρόσβαση, καθώς αυτές θα είναι οι δύο από τις μεγαλύτερες ανησυχίες σας. Χρησιμοποιήσετε χρώματα και ετικέτες για να εξασφαλισθεί ότι τα δοχεία ξεχωρίζουν. Αν υπάρχουν πορτάκια σε ντουλάπια σας, σκεφτείτε να τα απομακρύνετε, έτσι ώστε ο καθένας να μπορεί να δει τα κουτιά με ευκολία.


Επιπλέον πηγές πληροφοριών

Μπορείτε να κάνετε πολλά με το χώρο, τα υλικά, και τους μαθητές σας όταν σκέφτεστε δημιουργικά....

Σάββατο 9 Αυγούστου 2014

Μυθολογία: ένα σχολείο της ζωής

Η αντίληψη πως η μυθολογία είναι ένα “παραμύθι” και κάτι το ξεπερασμένο έχει ευρέως διαδοθεί τα τελευταία χρόνια στην κοινωνία και δυστυχώς υποστηρίζεται τόσο από γονείς όσο και από εκπαιδευτικούς. Έτσι, τα νοήματα που φέρουν οι αρχαιοελληνικοί -και άλλοι- μύθοι εξετάζονται επιφανειακά, στα πλαίσια του διδακτισμού (το πολύ!!!), και δεν τους αποδίδεται η δέουσα προσοχή. Ιδιαίτερα από ψυχαναλύτική άποψη η μυθολογία και η αρχαία ελληνική λογοτεχνία, όπως τα ομηρικά έπη, κρύβουν θησαυρούς και ερμηνευτικά κλειδιά τόσο για την εκπαίδευση όσο και για την καθημερινή ζωή. Η δε σχέση (διακειμενικότητα) που έχουν τα διάφορα κείμενα προ και μετά Χριστόν είναι εντυπωσιακή. Τα παραδείγματα είναι πολλά.
    Αυτό που διαλέξαμε είναι δυο κείμενα που έχουν να κάνουν με την επιλογή του δρόμου της Αρετής ή της Κακίας. Το πρώτο είναι του μεγάλου ιστορικού-αξίου διαδόχου του Θουκυδίδη- Ξενοφώντα και το δεύτερο του ευαγγελιστή αγίου Ματθαίου. Συγκρίνοντάς τα, θα διαπιστώσει κανείς τρανταχτές ομοιότητες -ενδεχομένως και διαφορές- οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν διδακτικά σε διάφορα μαθήματα (Ιστορία, Θρησκευτικά, Λογοτεχνία κλπ.) και σχολικές βαθμίδες. Αυτά τα κείμενα θα μπορέσουν να αποτελέσουν αφορμή για αναζήτηση κι άλλων τέτοιων κειμένων από άλλες εποχές, ιστορικές περιόδους και τομείς.


Ξενοφώντος Απομνημονεύματα 
(5ος αιώνας π. Χ.)

Φησὶ γὰρ Ἡρακλέα, ἐπεὶ ἐκ παίδων εἰς ἥβην ὡρμᾶτο, ἐν ᾗ οἱ νέοι ἤδη αὐτοκράτορες γιγνόμενοι δηλοῦσιν εἴτε τὴν δι’ ἀρετῆς ὁδὸν τρέψονται ἐπὶ τὸν βίον εἴτε τὴν διὰ κακίας, ἐξελθόντα εἰς ἡσυχίαν καθῆσθαι ἀποροῦντα ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται·
ΜΤΦ: Λέγει δηλαδή για τον Ηρακλή όταν μετέβαινε από την παιδική ηλικία στην εφηβική, στην οποία πλέον οι νέοι αφού γίνονται αυτεξούσιοι φανερώνουν είτε αν θα ακολουθήσουν την οδό που οδηγεί μέσω της αρετής στη ζωή είτε την οδό της κακίας, αφού βγήκε σε ήσυχη τοποθεσία, κάθισε και απορούσε ποια από τις δυο οδούς να ακολουθήσει.


καὶ φανῆναι αὐτῷ δύο γυναῖκας προσιέναι μεγάλας
ΜΤΦ: Τότε του φάνηκε ότι τον πλησίασαν δύο γυναίκες επιβλητικές

ὡς δ’ ἐγένοντο πλησιαίτερον τοῦ ἡρακλέους, τὴν μὲν πρόσθεν ῥηθεῖσαν ἰέναι τὸν αὐτὸν τρόπον, τὴν δ’ ἑτέραν φθάσαι βουλομένην προσδραμεῖν τῷ ἡρακλεῖ καὶ εἰπεῖν·
ΜΤΦ: και όταν έφτασαν κοντά του η μία από αυτές του είπε:

Ὁρῶ σε, ὦ Ἡράκλεις, ἀποροῦντα ποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπῃ. ἐὰν οὖν ἐμὲ φίλην ποιησάμενος, [ἐπὶ] τὴν ἡδίστην τε καὶ ῥᾴστην ὁδὸν ἄξω σε, καὶ τῶν μὲν τερπνῶν οὐδενὸς ἄγευστος ἔσει, τῶν δὲ χαλεπῶν ἄπειρος διαβιώσῃ.
ΜΤΦ: Σε βλέπω, Ηρακλή, να απορείς ποιο δρόμο να πάρεις στη ζωή σου. Εάν λοιπόν κάμεις εμένα φίλη σου, θα σε οδηγήσω στον πιο ευχάριστο και εύκολο δρόμο, και από τα ευχάριστα κανένα δεν θα υπάρξει που να μην το γευθείς, και θα περάσεις όλη σου τη ζωή χωρίς να δοκιμάσεις δυσκολίες.

Καὶ ὁ Ἡρακλῆς ἀκούσας ταῦτα, Ὦ γύναι, ἔφη, ὄνομα δέ σοι τί ἐστιν; ἡ δέ, Οἱ μὲν ἐμοὶ φίλοι, ἔφη, καλοῦσί με Εὐδαιμονίαν, οἱ δὲ μισοῦντές με ὑποκοριζόμενοι ὀνομάζουσι Κακίαν.
ΜΤΦ: Και ο Ηρακλής, αφού τα άκουσε αυτά, “Γυναίκα,” είπε “ποιο είναι το όνομά σου;”. “Οι δικοί μου φίλοι” είπε “με ονομάζουν Ευδαιμονία, εκείνοι όμως που με μισούν με ονομάζουν Κακία.

Καὶ ἐν τούτῳ ἡ ἑτέρα γυνὴ προσελθοῦσα εἶπε· Καὶ ἐγὼ ἥκω πρὸς σέ, ὦ Ἡράκλεις, εἰδυῖα τοὺς γεννήσαντάς σε καὶ τὴν φύσιν τὴν σὴν ἐν τῇ παιδείᾳ καταμαθοῦσα, ἐξ ὧν ἐλπίζω, εἰ τὴν πρὸς ἐμὲ ὁδὸν τράποιο, σφόδρ’ ἄν σε τῶν καλῶν καὶ σεμνῶν ἀγαθὸν ἐργάτην γενέσθαι καὶ ἐμὲ ἔτι πολὺ ἐντιμοτέραν καὶ ἐπ’ ἀγαθοῖς διαπρεπεστέραν φανῆναι.
ΜΤΦ: Εν τω μεταξύ, η άλλη γυναίκα τον πλησίασε και του είπε: “Και εγώ ήρθα κοντά σου, Ηρακλή, επειδή ξέρω εκείνους που σε γέννησαν και εννόησα εντελώς την ευφυία σου στη μάθηση και από αυτά έχω την ελπίδα ότι, αν ακολουθήσεις τον δικό μου δρόμο, θα γίνεις πάρα πολύ καλός εργάτης των καλών και σεμνών έργων και εγώ θα αναδειχθώ πιο έντιμη και διαπρεπής με τις αγαθές πράξεις σου.

Καὶ ἡ Κακία ὑπολαβοῦσα εἶπεν· Ἐννοεῖς, ὦ Ἡράκλεις, ὡς χαλεπὴν καὶ μακρὰν ὁδὸν ἐπὶ τὰς εὐφροσύνας ἡ γυνή σοι αὕτη διηγεῖται; ἐγὼ δὲ ῥᾳδίαν καὶ βραχεῖαν ὁδὸν ἐπὶ τὴν εὐδαιμονίαν ἄξω σε.
ΜΤΦ: Και η Κακία πήρε τον λόγο και είπε: “Καταλαβαίνεις, Ηρακλή, ότι η γυναίκα αυτή σου υπόσχεται δρόμο μακρό και δύσκολο για τις ευφροσύνες. Εγώ όμως θα σε οδηγήσω στην ευδαιμονία από δρόμο εύκολο και σύντομο.”


Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο 
(1ος αιώνας μ. Χ.)

Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾿ αὐτῆς. οτί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν.
ΜΤΦ: Να μπαίνετε από τη στενή πύλη, διότι είναι πλατειά η πύλη και ευρύχωρος ο δρόμος, που οδηγεί στην καταστροφή, και πολλοί είναι εκείνοι που μπαίνουν από αυτήν. Στενή είναι η πύλη και στενόχωρος ο δρόμος που οδηγεί στη ζωή, και λίγοι είναι εκείνοι που τον βρίσκουν.